Bebeklerde sarılık oldukça yaygın bir durumdur. Bebeklerin sarılık düzeyleri genellikle doğumdan sonraki yaklaşık 5. günde en yüksek seviyeye ulaşır. Sarılığın temel nedeni, bebeklerin vücutlarında bilirubinin vücuttan atılma mekanizmalarının tam olarak gelişmemiş olmasıdır.
Bebeklerde sarılık, yeni doğmuş bir bebeğin cildinde ve gözlerinde sarı renk değişikliği olarak kendini gösterir. Bu durum, bebeğin kanında fazla miktarda bulunan bilirubin adı verilen sarı pigmentin birikmesi sonucu ortaya çıkar.
Yenidoğan bebekler arasında, özellikle 38. haftadan önce doğan bebeklerde ve bazen emzirilen bebeklerde, bebek sarılığı sıkça görülen bir durumdur. Bebek sarılığı genellikle bebeğin karaciğeri, kan dolaşımındaki bilirubini yeterince işleyemediği için meydana gelir. Nadiren, bebek sarılığına neden olan altta yatan tıbbi sorunlar bulunabilir.
Normalde, 35 haftalık veya daha büyük bebeklerin çoğunda sarılık tedavisi gerekmez. Ancak bazı durumlarda, özellikle ciddi sarılık riskini taşıyan bebeklerde, bilirubin seviyeleri çok yükselirse, bu durum bebeğin beyin hasarı riskini artırabilir.
Bebeklerde Sarılık Belirtileri
Cildin sararması ve gözlerin beyazlarının sararması – bebek sarılığının ilk belirtisi – genellikle doğumdan sonraki ikinci ve dördüncü günlerde görülür.
Bebek sarılığını kontrol etmek için bebeğinizin alnına veya burnuna hafifçe bastırın. Cilt bastığınız yerde sarı görünüyorsa, bebeğinizin hafif sarılığı olması muhtemeldir. Bebeğinizin sarılığı yoksa, ten rengi bir an için normal renginden biraz daha açık görünmelidir.
Bebeğinizi iyi aydınlatma koşullarında, tercihen doğal gün ışığında inceleyin. Tabi sarılık riskli bir durum olduğu için, bu değerlendirmenin bir çocuk doktoru tarafından yapılması daha uygun olacaktır.
1 Aylık Bebekte Sarılık Belirtileri
- Bebeğin cildinde ve göz beyazlarında sarı renk
- Bebek zor uyuyor ya da sürekli uykulu haller
- Bebeğin kilo kaybı ve iyi kilo alamaması
- İştahsızlık ve beslenme problemleri
- Koyu renkte idrar ve açık renkli dışkı
Bebeklerde Sarılık Nasıl Geçer
Bebeklerde sarılığın geçmesi için genellikle yapılabilecek özel bir tedaviye gerek yoktur, çünkü sarılık doğal olarak birkaç hafta içerisinde geçer. Ancak bazı durumlarda doktorlar, sarılık seviyesinin düşürülmesine yardımcı olmak için tedavilere başvurabilirler. İşte bebeklerde sarılığın geçmesine yardımcı olabilecek birkaç yöntem:
- Bebeği düzenli olarak emzirerek veya besleyerek bilirubin seviyelerinin düşmesine yardımcı olabilirsiniz. Süt emziren anneler, bebeklerine yeterli süt sunamadıklarında süt artırıcı çaylar ve takviyeler kullanarak süt miktarını artırabilirler.
- Bebeklere güneş ışığına maruz bırakmak da sarılık tedavisinde etkili olabilir, ancak bu durum direkt güneş ışığına bebek koymadan, dolaylı ve süzülen güneş ışığıyla yapılmalıdır.
- Ciddi sarılık vakalarında doktorlar, fototerapi veya kan değişimi tedavisi uygulayabilirler.
Sarılık Olan Bebek Kaç Saatte Bir Emzirilmeli
Sarılık olan bir bebeğin bilirubin seviyelerini düşürmeye yardımcı olmak için, bebeği sık sık emzirmek önemlidir. Bebekler, genellikle günde 8 ila 12 kez beslenmelidir. Yani, her 2-3 saatte bir emzirme seansı düzenlemek uygundur. Gerekirse, geceleri de bebeği uyandırarak emzirebilirsiniz.
Sarılık olan bir bebeği emzirirken, sık sık emzirme seansları ve annenin süt üretimini teşvik eden yöntemlerle sarılığı kontrol altına alarak bebeğinizin sağlıklı bir gelişim sağlamasına yardımcı olunabilir.
Bebeklerde Sarılık Değerleri Nasıl Belirlenir?
Sarılık değerleri öncelikle doktorunuzun tecrübesi ile gözü ile değerlendirmesi ile başlar, tabi bu değerlendirme subjektif bir değerlendirmedir. Diğer non- invaziv dediğimiz kan almadan temassız cilt sarılık değerini ölçen bilirubin ölçerler ile ölçülür. En değerli ve güvenilir ölçüm ise sarılık değerinin kandan belirlenmesidir.
Aşağıdaki işaretler veya semptomlar aşırı sarılık veya aşırı bilirubinden kaynaklanan komplikasyonları gösterebilir. Aşağıdaki durumlarda doktorunuzu arayın:
- Bebeğinizin cildi çok daha sarı olur.
- Bebeğinizin derisi karın, kollar veya bacaklar sarı görünüyor ise.
- Bebeğinizin gözlerinin beyazları sarı görünüyor.
- Bebeğiniz halsiz veya hasta görünüyor ya da uyanması zor oluyorsa.
- Bebeğiniz kilo almıyor ya da yetersiz besleniyor.
- Bebeğiniz yüksek sesle tiz ağlıyor.
Sarılık değeri kaç olunca hastaneye yatırılır
Bir kişinin sarılık değeri ve hastaneye yatırılıp yatırılmayacağı bir dizi faktöre bağlıdır. Özellikle, bilirubin düzeyleri (sarılığı ölçen kan testi) yanı sıra bebeğin genel sağlık durumu, semptomları ve sarılığın olası nedeni gibi diğer faktörler dikkate alınır.
Sarılık, vücuttaki bilirubin seviyesinin yüksek olduğu bir durumdur. Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin normal yıkımının bir ürünüdür. Normalde karaciğer tarafından işlenir ve dışkı ile vücuttan atılır. Ancak karaciğer hastalığı, safra yolu tıkanıklığı veya aşırı kırmızı kan hücrelerinin yıkımı gibi durumlar bilirubin seviyelerinin artmasına neden olabilir, bu da cilt ve gözlerin beyazlarının sararmasına neden olur.
Bebeklerde 15 mg/dL’den fazla olan bilirubin seviyeleri genellikle tıbbi müdahale gerektirir.Ancak, yine de bu değerlerin üzerine çıkan bir bilirubin seviyesi otomatik olarak hastaneye yatmayı gerektirmez.
Bebeklerde Sarılık İçin Risk faktörleri
Sarılık için majör risk faktörleri, özellikle de komplikasyonlara neden olabilen ciddi sarılık için risk faktörleri şunlardır:
- Erken doğum. 38. gebelik haftasından önce doğmuş bir bebek, tam zamanlı bebekler kadar hızlı bir şekilde bilirubini işleyemeyebilir. Erken doğan bebekler ayrıca daha az beslenebilir ve daha az bağırsak hareketine sahip olabilir, bu da dışkıdan daha az bilirubinin atılmasını sağlar.
- Doğum sırasında önemli morarma ya da zor doğum. Doğum sırasında çok zorlanmış, doğum esnasında hematom denilen morlukları olan bebeklerde bu morluklarda birikmiş kan hücreleri parçalanır ve daha fazla kırmızı kan hücresinin parçalanmasından dolayı daha yüksek bilirubin seviyeleri olabilir.
- Kan grubu. Annenin kan grubu bebeğininkinden farklıysa, bebek plasenta yoluyla kırmızı kan hücrelerinin anormal derecede hızlı parçalanmasına neden olan antikorlar almış olabilir.
- Emzirme. Emzirilen bebekler, özellikle de emzirmekte güçlük çeken veya emzirmekle yeteri kadar beslenme sağlanamayan bebeklerde sarılık riski daha yüksektir. Dehidratasyon (sıvı kaybı) veya düşük kalorili beslenme sarılık başlangıcına katkıda bulunabilir. Ancak, emzirmenin yararları nedeniyle, sadece anne sütü ile beslenmeyi çok önemsiyoruz. Bebeğinizin yeterince yemek yediğinden ve yeterince sıvı aldığından emin olmak önemlidir.
Hastanede yenidoğan sarılığı tedavisi nasıl yapılır?
Sarılıklı bebek tedavisinde, fototerapi denilen mavi ışık altında bebek yatırılarak, bilirubinin cillte parçalanıp, idrar ile atılacak formuna dönüştürülmeye çalışılır. Genellikle 24- 48 saat içinde tedaviden fayda görürler. Fototerapi ile birlikte idrar miktarını arttırmak için mayi tedavisi de verilir.
Sarılık değerleri çok ciddi değerlerde ise, bazen kan değişimi denilen exchange transfüzyon denilen uygulama yapılabilir.